Q: ကၽြန္ေတာ့္ အမ်ိဳးသမီးက အသက္ ၃ဝ ႏွစ္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၄၇ ကီလို၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၅ နွစ္က ၅၃ ကီလို ႐ွိပါတယ္။ အိမ္ေထာင္က်တာ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ႐ွိပါၿပီ။ လြန္ခဲတဲ့ ၂ ႏွစ္ နီးပါးေလာက္က Thyroid ေရာဂါျဖစ္လို႔ လည္ပင္းက အက်ိတ္ကို ခြဲထုတ္လိုက္ပါၿပီ။ အခု ဟိုမုန္းဓါတ္ နည္းလို႔ဆိုၿပီး Thyroxine sodium 100mg ကို တေန႔ တလံုးစား ေနရပါတယ္။ အခု အသက္႐ွဴမဝတဝ (သို႔ ) အသက္တဝက္ဘဲ ႐ွဳရသလိုျဖစ္ေနၿပီးေတာ့ မၾကာမၾကာ အသက္ျပင္းျပင္း ႐ွဴေပးရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏွလံုးတုန္ ရင္တလွပ္လွပ္ ျဖစ္ၿပီး ေျခလက္ အားမ႐ွိပါဘူး။
အေျခအေနက ျဖစ္လိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ပါ။ ခုရက္ပိုင္းမွာ ပိုစိပ္လာပါတယ္။ တပတ္မွာ သံုးေလးရက္ ေလာက္ပါ။ အလုပ္ မလုပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခုက တၿပိဳင္တည္း ျဖစ္တတ္သလို တစ္ခုခ်င္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္႐ွဴ မဝတာက ငယ္ငယ္က ျဖစ္ဖူးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ မျဖစ္ေတာ႔ဘဲနဲ႔ လည္ပင္းခြဲခါနီးနဲ႔ ခြဲၿပီးေနာက္မွ ျပန္ျဖစ္ပါတယ္။ ရင္တုန္တာက မခြဲခင္က ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ခြဲၿပီးေနာက္ပိုင္း အျဖစ္မ်ားလာတယ္။ ေနာက္တခုက ဇက္ေက်ာတက္ ေခါင္းကိုက္ပါ။ ဒါကေတာ့ အၿမဲလိုလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနေကာင္းတဲ႔ရက္ တလမွာ ငါးရက္ေလာက္ပဲ ႐ွိပါတယ္။ ေဆးစစ္ ေသြးစစ္ေတာ႔လည္း Thyroid ဟိုမုန္း နည္းတာကလြဲၿပီး ဘာေရာဂါမွ မ႐ွိပါဘူးတဲဲ့။ ႏွလံုး၊ ေသြးတိုး၊ အားလံုး ေကာင္းတယ္တဲ့။ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းက 78/min ပါ။
A: လည္ပင္းၾကီးေၾကာင့္ ခြဲခဲ့ရတာကို တိတိက်က် မသိရေသးဘူး။ အရြယ္ ၾကီးေနလို႔လား၊ ေဟာ္မုန္း မ်ားေနလို႔လား။ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာ ဘယ္အဆင့္ ေဆးရံုမွာ ခြဲလဲ မသိပါ။
ခြဲလိုက္တံုးက လည္ပင္းၾကီး-အၾကိတ္ကုိ လိုတာထက္ ပိုခြဲထုတ္လိုက္မိတယ္ ထင္ရတယ္။ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ကို အျပစ္တင္ ေျပာခ်င္တာေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဘယ္ေလာက္အထိ ခြဲစိတ္ ထုတ္ရမလဲ ဆိုတာကလည္း ဆရာဝန္ေတြ အားလံုးက လက္ခံထားတဲ့ ပံုေသနည္း မရွိလို႔၊ မ်ားတာ-နည္းတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
Thyroid surgery လည္ပင္းၾကီး ခြဲရတာဟာ အင္မတန္ကို သတိၾကီးရတဲ့ ခြဲစိတ္မႈျဖစ္တယ္။ မေတာ္လာ၊ လြဲေခ်ာ္တာ၊ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြ အမ်ားၾကီး။ Hypothyroidism လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္းနည္းလြန္းတာ၊ Bleeding ေသြးယိုတာ၊ Recurrent Laryngeal Nerve အာရံုေၾကာထိတာ၊ Hypoparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) ေဟာ္မုန္း နည္းတာ၊ Thyrotoxic Storm (သိုင္းရြိဳက္) မုန္တိုင္းက်သလိုျဖစ္တာ၊ Superior Laryngeal Nerve အာရံုေၾကာထိတာ၊ Infection ေရာဂါပိုးဝင္တာ အားလံုးက အၾကီးစားေတြပါ။
Hypothyroidism လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္းနည္း ေရာဂါရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ -
• တခ်ိဳ႕က ဘာမွ မျဖစ္သလိုဘဲ ေနတတ္တယ္။
• သာမန္ျဖစ္သူေတြမွာ အားယုတ္၊ စိတ္က်၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုး၊ အေအးမခံႏိုင္၊ အိပ္ခ်င္စိတ္မ်ား၊ ဆံပင္ေျခာက္၊ အသားအေရေျခာက္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ၾကြက္သားနာ၊ (ကိုလက္စတီေရာ) မ်ား၊ အာရံုစိုက္မႈနည္း၊ ဟုိက-ဒီကနာ၊ ေျခေထာက္ေရာင္၊
• ၾကာရင္ မ်က္လံုးေဘးမွာ ေဖါင္း-ေရာင္လာ၊ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းေႏွးလာ၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္က်လာ၊ ႏွလံုးေရာဂါဝင္လာ၊
• ဒိထက္ဆိုးလာရင္ Myxedema coma သတိလစ္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ေဆးကုရတာမွာ တသက္တာကုဘို႔ လိုတယ္။ (T4) ေဆးမေပၚခင္က တိရစၧာန္ လည္ပင္းအၾကိတ္ကေန ထုတ္တဲ့ေဆး ေပးခဲ့တယ္။ Thyroxine sodium 100mg က T4 ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးကို 1.6-1.7 micrograms per kilogram per day ေပးရတယ္။ ကေလးေတြကို ပိုေပးရတယ္။ ေဆးစေပးျပီးေနာက္ ၁ လ၊ ၁လခြဲမွာ ျပန္စစ္ျပီး ေဆးအဆ ျပင္သင့္ ျပင္ရတယ္။ ေဆးကို မနက္ခင္း အစာ မစားခင္ နာရီဝက္ ၾကိဳေသာက္သင့္တယ္။
ဒီေဆးနဲ႔ Amphetamines (အလာဂ်ိီ) အတြက္ေဆး၊ Antacids အက္စစ္ပ်ယ္ေဆး၊ Anticoagulants ေသြးမခဲေဆး၊ Antidepressants စိတ္က်ေဆး၊ Aspirin အက္စ္ပရင္၊ Metoprolol, Propranolol (ဘီတာ-ဘေလာ့ကာ)ေဆး၊ Cholestyramine (ကိုလက္စတီေရာ) က်ေဆး၊ Diabetes medications ဆီးခ်ိဳေဆး၊ Digoxin ႏွလံုးေဆး၊ Estrogens မ-ေဟာ္မုန္းေဆး၊ Iron သံဓါတ္ေဆး၊ Methadone အကိုက္-အနာသက္သာေဆး၊ Contraceptives ကုိယ္ဝန္တားစားေဆး၊ Phenytoin အတက္သက္သာေဆး၊ Theophylline ပန္းနာေဆး၊ Vitamins ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ တခ်ိန္တည္း တြဲမေသာက္သင့္ဘူး။
ေဆးကုလို႔ ေကာင္းတယ္ဆိုတာ Cognition and Mood စိတ္ပိုင္းျဖစ္စဥ္နဲ႔ အမူအယာ ႏွစ္ခုက ေကာင္းလာရပါမယ္။
ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္း ၇၈ က ေကာင္းပါတယ္။ ရင္တုန္တာက ႏွဳန္းမ်ားတာနဲ႔ မတူပါ။ ကြ်န္ေတာ္က အထူးကု သမားေတာ္ မဟုတ္ပါ။ ေဟာ္မုန္းေဆး တခုထဲထက္ ပိုလိုတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းျပီး၊ ကုန္က်စရိတ္လည္း မေထာင္းလွတဲ့ ဆရာဝန္၊ ေဆးခန္းနဲ႔ နီးနီး ေနတာ ေကာင္းပါမယ္။ ျဖစ္မွေတာ့ စိတ္မက်ပါနဲ႔။ ေစာေစာကေရးသလို မခြဲကင္က ေရာဂါအမည္ Diagnosis သိရမွ အခု ေရးတာေတြက ကုိက္ညီပါလိမ့္မယ္။
လည္ပင္းခြဲျပီးတဲ႔ေနာက္ ထံုက်င္တဲ႔ေဝဒနာ Q and A
ေဒါက္တာရွင႔္ Thyroid နဲ႔ပတ္သက္ျပီး လည္ပင္းခြဲျပီးတဲ့ ေနာက္မွာ ထံုက်င္တဲ့ေဝဒနာက ဘယ္ေလာက္ထိျဖစ္မွာလဲရွင့္ အစားအစာအေနနဲ႔ကုသမႈ ရွိႏုိင္မလား ေဆးက ဘယ္ေလာက္ထိ ေသာက္ရမွာလဲ
ေဆာရီးဘဲ။ လည္ပင္ၾကီးခြဲျပီးလို႔ျဖစ္ရတဲ့ ထံုတာ ေပ်ာက္သြားဘို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ ခြဲျပီးတာ မၾကာေသးရင္ေတာ့ ေျဖးေျဖး ျပန္တိုးတက္လာႏိုင္ပါတယ္။
ဒါးနဲ႔ခြဲရတယ္ဆိုတာ လည္ပင္းမွ မဟုတ္ပါ၊ ဘယ္ေနရာခြဲခြဲ အလွီးျဖတ္ခံရရင္ ထိခိုက္ရတယ္။ အရိုး၊ ၾကြက္သား၊ အဆီ၊ အေရျပား၊ အေမွးပါး၊ အရြတ္၊ ဒါေတြက အသစ္ျပန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးေၾကာဆိုရင္ေတာင္ ျပန္ျဖစ္ေသးတယ္။ အာရံုေၾကာေခၚတဲ႔ Nerve ကေတာ့ ဒါးနဲ႔ခြဲတာ မဟုတ္ဘဲ၊ ထိခိုက္မိတာျဖစ္ျဖစ္၊ ေလျဖတ္တာျဖစ္ျဖစ္၊ ျပန္ေကာင္းဘို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
ဒါ႔ေၾကာင႔္ ဒါးမသံုးဘဲ ခြဲစိတ္နည္းေတြ အေတာ္ေအာင္ျမင္လာေနျပီ။ အၾကီးအက်ယ္လုပ္ေနတဲ့ Stem cell သုေတသန ဆိုတာ ေအာင္ျမင္လာရင္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
ထံုေနတာအတြက္ Neurobion ေဆးေသာက္ရင္ အေထာက္အကူ ေပးပါလိမ့္မယ္။ ခြဲထားတာမၾကာေသးရင္ ပိုေတာ့ သက္သာလာမွာပါ။ အာဟာရျပည႔္တဲ့ အစားအစာေတြကလည္း တိုးတက္လာေစႏိုင္ပါတယ္။
Thyroid Function Tests လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္း စစ္ေဆးျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/05/thyroid-function-tests.html
Thyroid လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/03/thyroid.html
Thyrosit လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္းေဆး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/thyrosit.html
Thyrox လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းေဆး တသက္လံုးေပး http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/09/thyrox.html
Dr. တင့္ေဆြ
No comments:
Post a Comment